Cliëntondersteuning heeft twee unieke eigenschappen die een cliëntondersteuner een aparte positie geven: de onafhankelijkheid als onderdeel van de professionele autonomie en de focus op alle levensgebieden. Voor cliëntondersteuners is het daarom noodzakelijk dat zij hun werk onafhankelijk kunnen doen en levensbreed in kunnen vullen.
Dit houdt onder andere in dat cliëntondersteuners geen indicaties hoeven af te geven, hier geen bindend advies over hoeven te geven, geen zorgaanbieder zijn en bevoegd zijn namens hun cliënten bezwaar en beroep aan te tekenen tegen gemeenten of andere instanties. Ook houdt het in dat cliëntondersteuners de ruimte krijgen om de vraag van de burger of cliënt levensbreed te verhelderen en levensbreed ondersteuning te bieden.
Als dit is geborgd, dan heeft cliëntondersteuning een grote waarde. Burgers vinden sneller passende zorg en ondersteuning, escalaties worden voorkomen, mensen worden in hun kracht gezet, vertrouwen kan worden hersteld.
Daarnaast is cliëntondersteuning gratis voor de gebruiker, voor alle leeftijdsgroepen en voor cliënten én naasten.
Per 2020 heeft BCMB haar visie op cliëntondersteuning aangescherpt. Klik hier voor de meest recente visie op cliëntondersteuning.
Er is een grote verscheidenheid aan vormen en definities van cliëntondersteuning. Dit hangt mede af van de regionale of lokale context. Dat hoeft geen probleem te zijn. Een duidelijke visie op cliëntondersteuning is wél noodzakelijk en de onafhankelijkheid en levensbrede invulling moeten geborgd zijn.
Een cliëntondersteuner kan preventief werken, als er zorg en/of ondersteuning nodig is en als mensen al zorg ontvangen.
Een cliëntondersteuner verheldert, ondersteunt, bemiddelt en verbindt.
Klik hier voor een beeldplaat met alle mogelijke werkzaamheden van een cliëntondersteuner overzichtelijk in beeld.
Mensen zijn zelf verantwoordelijk voor de wijze waarop zij hun leven inrichten en mee willen doen in de samenleving. Daarbij heeft elk mens, van jong tot oud, een wettelijk recht op cliëntondersteuning. Dit is vastgelegd in de Wmo en in de Wlz voor mensen met een Wlz-indicatie.
Er zijn specifieke groepen die vaker baat hebben bij een cliëntondersteuner. Dit zijn mensen met een lichamelijke, verstandelijke, psychische en/of sociale beperking en hun naasten. Leven met een beperking of een kind krijgen met een beperking brengt hen in een kwetsbare positie en stelt hen voor grote uitdagingen en indringende levensvragen. Juist dan is een onafhankelijk cliëntondersteuner die met je meedenkt, adviseert, bemiddelt en ondersteunt wenselijk en soms noodzakelijk. Cliëntondersteuners weten welke gevolgen een beperking heeft voor het dagelijks leven van mensen met een beperking en hun naasten.
Momenteel laat VWS onderzoeken of sommige groepen baat hebben bij een gespecialiseerde cliëntondersteuner die langduriger en intensiever kan ondersteunen. Het gaat om:
Cliëntondersteuners hebben een spilfunctie in de zorg en het sociale domein. Zij kennen de wet- en regelgeving, de sociale kaart en hebben kennis van en ervaring met leven met een beperking. Kwaliteit is hierbij van belang. Daarom heeft BCMB het Register van Cliëntondersteuners opgericht en ondergebracht bij het onafhankelijke Registerplein. Door hun registratie tonen cliëntondersteuners aan dat zij hun expertise up-to-date houden met scholing (minimaal 120 uur per 5 jaar) en intervisie (minimaal 40 uur per 5 jaar). BCMB adviseert inkopers van cliëntondersteuners deze registratie verplicht te stellen voor beroepsmatige cliëntondersteuners.
BCMB heeft een checklist ontwikkeld, die lokaal kan ondersteunen bij het gesprek over de invulling van onafhankelijke cliëntondersteuning. De checklist dient als hulpmiddel. Door de afvinklijst in te vullen, ontstaat een helder beeld van de stand van zaken rondom cliëntondersteuning in een gemeente. Ook kan de checklist fungeren als vertrekpunt voor het verdere gesprek.
De uitgangspunten voor onafhankelijke cliëntondersteuning komen in de checklist terug: onafhankelijkheid, een levensbrede aanpak, kwaliteit van de cliëntondersteuner en van de organisatie, de inkoop en de randvoorwaarden, vrijwillige/beroepsmatige onafhankelijke cliëntondersteuning en bekendheid/vindbaarheid van onafhankelijke cliëntondersteuning.
In een aparte bijlage worden de genoemde aandachtspunten met gemeentelijke praktijkvoorbeelden geïllustreerd. Voor de checklist is gebruik gemaakt van visiedocumenten BCMB, handreikingen van Movisie, informatie van Ieder(in) en het gemeentelijk Koploperproject.
Beroepsvereniging van CliëntondersteunersBCMB staat voor onafhankelijke, levensbrede en professionele cliëntondersteuning. BCMB heeft een beroepscode, een beroepsprofiel en een Register van Cliëntondersteuners.
